Ręczna ścinka drzew jest jedną z najbardziej niebezpiecznych i wymagających prac leśnych. Dostępnych jest wiele narzędzi, które mogą ją ułatwić – między innymi dźwignio-obracak.

Możemy wykorzystać go do ścinki i manipulacji drewna, jest przydatny także do ściągania zawieszonych drzew.

W tym wpisie dowiesz się jak prawidłowo stosować dźwignio–obracak, jakich zasad przestrzegać podczas korzystania z niego, by pracować efektywnie i bezpiecznie. Pamiętaj by podczas pracy stosować się do obowiązujących zasad BHP dotyczących prac leśnych i zagrożeniach jakie niesie ze sobą pozyskanie drewna.

A oto pewna ciekawostka: Czy wiesz, ze przeciętny młody buk o pierśnicy 25 cm i wysokości 25 m waży już ponad pół tony?

Podczas wycinki drzew należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

• nigdy nie pracuj sam
• dbaj, by Twój sprzęt ochronny był kompletny i w dobrym stanie
• drzewo przed ścinką należy dokładnie ocenić, powinno się oszacować jego wysokość, sprawdzić czy posiada martwe gałęzie, czy nie jest złamane, czy możemy je bezpiecznie ściąć, wtedy możemy ustalić kierunek obalania
• należy właściwie przygotować ścieżki oddalania, w terenie nizinnym powinna ona przebiegać pod kątem 135 stopni od kierunku obalania drzewa i być oczyszczona na odcinku co najmniej 5m
• należy sprawdzić czy w strefie niebezpiecznej nie znajdują się osoby postronne, nawet jeśli nikogo nie zauważysz, nie zapomnij krzyknąć hasła ,,Uwaga” przed przystąpieniem do obalania
• gdy drzewo zacznie się obalać, oddal się ścieżką oddalania i w bezpiecznej odległości zaczekaj aż drzewo w całości znajdzie się na ziemi, uważaj na spadające gałęzie, ponieważ mogą one upaść w kierunku innym niż drzewo
• jeśli drzewo zawiesi się należy usunąć zawieszenie. Możemy spróbować obrócić je przy pomocy obracaka lub wykorzystać wciągarkę linową

Obracak jest narzędziem wykorzystywanym przy ścince małych drzew o pierśnicy* do 25 cm oraz do obracania kłód do 35 cm. Limity te chronią użytkownika przed przeciążeniem. Obracak jest przeznaczony do pracy jednoosobowej.

* pierśnica jest to średnica drzewa mierzona na wysokości 1,3 m nad ziemią

Obracak zwykle jest dostępny w dwóch wersjach:

- o długości 80 cm do drzew o pierśnicy do 20 cm (sprawdź tutaj)

- o długość 130 cm do drzew o pierśnicy do 25 cm (sprawdź tutaj lub tutaj)

Budowa dźwignio-obracaka

- uchwyt

- stopka

- zaczep

- hak

Dźwignio obracak może być używany zamiast klinów. Należy jednak pamiętać o pewnych różnicach, między innymi w materiale z jakiego są zrobione.

Obracak jest wykonany ze stali, a nie z tworzywa sztucznego lub z aluminium, jak to jest w przypadku klinów. Kontakt łańcucha piły ze stalą może okazać się niebezpieczny dla pilarza (łańcuch może pęknąć), dlatego ścinkę z wykorzystaniem dźwignio obracaka najbezpieczniej jest wykonać dwupoziomowo, z wykorzystaniem dodatkowego rzazu ścinającego.

Dźwignio obracak jest skuteczniejszy przy obalaniu drzewa niż klin, ponieważ możemy odchylić drzewo od jego pionu na większą odległość.

Ścinka drzew z wykorzystaniem dźwignio-obracaka

1. Ścinkę drzewa  z użyciem dźwignio obracaka zaczynamy od wykonania rzazu podcinającego, klinowego. Następnie wykonujemy rzaz ścinający, pamiętając o zostawieniu bocznej listwy przytrzymującej na ok. ¼ średnicy pnia oraz o zachowaniu odpowiedniej zawiasy.
2. Następnie umieszczamy stopkę obracaka w rzazie, staramy się wsunąć narzędzie jak najbliżej środka pnia drzewa. Ponownie sprawdzamy czy nikt nie znajduje się w strefie ścinki używamy hasła bezpieczeństwa. Przecinamy listwę przytrzymującą i naciskamy na dźwignię obracaka całym ciężarem ciała.

Pamiętajmy o zachowaniu prawidłowej pozycji ciała, o prostych plecach i ugiętych kolanach!

W przypadku drzew pochylonych w kierunku przeciwnym do kierunku obalania możemy zastosować dodatkowy rzaz ścinający , ok. 2-3 cm poniżej pierwotnego rzazu ścinającego, co zostało przedstawione na rysunku 3.

Dzięki temu nie uszkodzimy obracaka i nie ryzykujemy odbiciem się pilarki.

Po przecięciu listwy bocznej usłyszymy charakterystyczne pęknięcie drewna. jeśli opada oddalamy się, jeśli nie, chwytamy za dźwignię.

Jeśli drzewo zawiśnie przecinamy całkowicie zawiasę lub w przypadku zawieszenia bocznego pozostawiamy ok. 10-15 % jej długości po stronie na którą chcemy zsunąć drzewo. W przypadku zawieszenia bocznego możemy użyć dźwignio-obracaka.

Manipulacja drewna

Bardzo ważne jest by hak dźwignio-obracaka był stabilnie zamocowany w drewnie, prawidłowe oparcie zapobiega wypadkom np. przewróceniu się przez pilarza.

Obracak musi być w dobrym stanie technicznym, nie może być uszkodzony ani spawany, bo mogłoby to powodować niebezpieczeństwo.

Dźwignio-obracak jest urządzeniem mającym wiele zastosowań. Posiada hak, dzięki któremu możemy łatwiej obracać kłody. Oszczędza nasze siły także przy transporcie narzędzi leśnych, ponieważ możemy wykorzystać hak do zawieszenia na nim np. pilarki.